Kontent qismiga oʻtish

Tayfun (broneavtomobillar oilasi)

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Remdizel-63968 "Tayfun K"
Ural-63095 "Tayfun-U"
Ural-63099 "Tayfun-U"

„Tayfun“ — Ural avtomobil zavodi, KamAZ, Yaroslavl motor zavodi, Poʻlat ilmiy-tadqiqot instituti (avtomobil zirhlari), Sarovdagi Federal yadro markazi (zirhli korpus xavfsizligini hisoblash) „Magistral“ (oʻq oʻtkazmaydigan shisha), Bauman nomidagi MDTU (gidropnevmatik suspenziya) kabi 120 dan ortiq korxonalar hamkorligida ishlab chiqilgan yuqori darajadagi xavfsizlikka ega zirhli mashinalar oilasidir. Ular ilk marotaba 2011-yilda poligonda, 2014-yil 9-mayda — Moskvadagi harbiy paradda (Tayfun-K) va 2015-yil 9-maydagi paradda (Tayfun-K, Tayfun-U) namoyish etilgan[1]. RF qoʻshinlari sinov uchun birinchi partiyani 2014-yil dekabr oyida (30 ta mashina)[2], ikkinchisini esa 2015-yil bahorida qabul qilib oldilar[3] .

Maqsadi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zirhli transport vositalari oilasi xodimlarni tashish, shuningdek, turli xil maqsadli uskunalar yoki qurol tizimlarini oʻrnatish uchun moʻljallangan. Uning bazasida aloqa mashinalari, mobil artilleriya tizimlari, avtokranlar, uchuvchisiz uchish apparatlari uchirish transport mashinasi, evakuatorlar, ekskavatorlar va boshqa modifikatsiyalar yasash mumkin[1]. Oila quruqlikdagi qoʻshinlarning "yengil" brigadalari uchun yagona platforma boʻlib xizmat qiladi[4] .

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
KamAZ-53949 Tayfun-L MRAP

SSSRda 1980-yillarning boshlarida harbiy maxsus kuchlar boʻlinmalari uchun yagona avtomobil platformasini yaratishga urinishlar boshlangan. 1990-yillarda ushbu mavzu boʻyicha maxfiy Garaj dasturi ishga tushirilib, uning ustidagi ishlar mamlakat parchalanishi tufayli tugallanmay qolgan edi[5][6] .

2010-yilda "Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlarining 2020-yilgacha bo'lgan davrda "yuqori darajada birlashtirilgan zirhli transport vositalarining oilalarini rivojlantirish"ni nazarda tutuvchi harbiy transport vositalarini rivojlantirish kontseptsiyasi" tasdiqlandi.

Birinchi marta 2011-yil iyun oyi boshida Moskva yaqinidagi Bronnitsa shahridagi Ilmiy-Tadqiqot sinov markazida (NIITs AT 3 Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligining Markaziy ilmiy-tadqiqot instituti) Tayfun oilasining transport vositalari (modulli KAMAZ-63968 va Ural-63095, shuningdek, bir hajmli Ural-63099) namoyish etildi. Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vaziri Anatoliy Serdyukov ularga alohida eʼtibor qaratdi: "Bu mutlaqo yangi, zamonaviy va juda istiqbolli mashinalar ... Men yaqin yillarda Mudofaa vazirligi aynan shunday mashinalarni sotib olishiga ishonaman"[7] .

2013-yil 8-iyunda "Komsomolskaya pravda" gazetasining veb-saytida Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vaziri Sergey Shoyguning KAMAZ zavodiga tashrifi haqidagi xabarda Tayfunlar oilasining modernizatsiya qilingan avtomobillari koʻrsatildi. Shuningdek, maqolada vazirga oʻz nomiga ega boʻlmagan yangi avtomobil taqdim etilgani haqida soʻz boradi. Maqola uchun taqdim etilgan videoreportajda ilgari ommaga taqdim etilmagan ikkita transport vositasi - ikki oʻqli kapotli zirhli avtomobil va haydovchi oʻrindigʻining asl oynasi boʻlgan eksperimental zirhli mashina namoyish etildi[8] .

2013-yil 7-avgust kuni Tatariston rahbari Rustam Minnixanovning KamAZga tashrifi chogʻida ilk bor “Tayfun” zirhli avtomobilining yuruvchi versiyasi namoyish etildi[9].

Konstruksiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oilaning barcha transport vositalari dvigatellari ( YaMZ-536 ), axborot-nazorat tizimi, minalardan himoya qilish va podveska jihatidan birlashtirilgan. Shaxsiy tarkibni tashish uchun barcha transport vositalarida masofadan boshqariluvchi pulemyot modulini oʻrnatish mumkin. Kombinatsiyalangan zirhli himoya (keramika va poʻlat), shuningdek oʻq oʻtkazmaydigan oynalar STANAG 4569 standartining toʻrtinchi darajasiga (14,5 mm kalibrli B-32 zirhni teshuvchi oʻqlar) muvofiq har tomonlama himoya qilishni taʼminlaydi[10]. Avtotransport vositasini minalardan himoya qilish V shaklidagi taglik bilan taʼminlanadi, portlashni yutuvchi oʻrindiqlar va STANAG 4569 (8 kg gacha portlovchi qurilma) boʻyicha 3b darajasiga toʻgʻri keladi. Avtotransport vositalarining tomlarida mashina agʻdarilganda shaxsiy tarkibni favqulodda evakuatsiya qilish uchun lyuklar mavjud. Videokameralar zirhli transport vositalarining perimetri boʻylab oʻrnatilgan boʻlib, bu transport modulidan chiqmasdan vaziyatni kuzatish, shuningdek, old oynadan foydalanish imkoni boʻlmaganda zirhli transport vositasini boshqarish imkonini beradi. Barcha mashinalarda yashash joyi germetik tarzda yopilgan, sunʼiy ravishda ushlab turilgan ortiqcha bosim bilan, ichkariga kiradigan havoni filtrlash FVU-100 qurilmasi bilan taʼminlanadi. Oilaning barcha mashinalari ikki oʻqli yoki uch oʻqli versiyalarda tayyorlanishi mumkin.

Harbiy qoʻllanishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilning 18-noyabr kuni Suriyaning Kobani shahrida “Tayfun K” zirhli texnikasi boʻlgan Rossiya-Turkiya qoʻshma karvonida patrullik qilayotgan vaqtida uni shahar aholisining agressiv guruhi kutib olgan va unga tosh va molotov kokteyli uloqtirgan. Bunda oynalarning yuqori qatlami shikastlangan.

Modifikatsiyalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tayfun K-63968

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kapotsiz koʻp funksiyali modulli avtomobil. Modifikatsiyalarida shaxsiy tarkibdagi 10 yoki 16 kishini tashishi mumkin. Desant qoʻshinlarning tushishi rampa yordamida ham, eshik orqali ham amalga oshirilishi mumkin. Kabinaning old qismida 30 mm li snaryadlardan himoya qiluvchi mustahkamlangan zirh bor; old oynani toʻsadigan zirhli qalqonni oʻrnatish mumkin. Boshqa manbalarga koʻra, zirh faqat 7,62 mm li oʻqdan himoyalash uchun moʻljallangan, bu esa STANAG turkumi boʻyicha 3-toifaga toʻgʻri keladi. Minalardan himoyalanishi 3b toifaga toʻgʻri keladi. Desant boʻlimi triplekslar, shuningdek, tashqi videokameralar maʼlumotlarini aks ettiruvchi monitorlar bilan jihozlangan. Hozirgi kunda ommaviy ishlab chiqarilmoqda.

Tayfun K-63969

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: KamAZ-63968

Zirhli transport vositasi 6x6 gʻildirakli va masofadan boshqariladigan qurolga ega[11]. Birhajmli zirhli modul (kabina va korpus - bitta konstruktsiyadir)[12][13]. U birinchi marta 2013-yil iyun oyida tsexda yigʻish bosqichida namoyish etilgan. U 14,5 va 12,7 mm kalibrli oʻqlarga bardosh berishga moʻljallangan har tomonlama zirhga ega ( STANAG 4569 boʻyicha 4-darajaga toʻgʻri keladi). Minalardan himoya 3b darajasiga toʻgʻri keladi. Avtomobilning toʻliq ogʻirligi 19,7 tonna, foydali yuki 4 tonna. Ommaviy ishlab chiqarilmaydi[14] .

Tayfun K-53949 "Tayfun 4x4"

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2018-yildagi Gʻalaba paradida K-53949 tayfunu.

Koʻp maqsadli zirhli yoʻltanlamas avtomobil, 4x4 gʻildirakli armiya yoʻltanlamas avtomobili[15]. U keramik zirhning kombinatsiyalangan himoyasi bilan jihozlangan, uning ostida - zirhli poʻlat mavjud. Toʻliq ogʻirligi - 15 tonnadan ortiq, maksimal tezligi - 105 km/soat.

Ilova: kolonnalarning xavfsizligi va eskorti, tibbiy transport, muhandislik, radiatsiya, kimyoviy va biologik razvedka, razvedka va qoʻmondonlik va shtat vositalari, yongʻinga qarshi vositalar. Avtomobil birinchi marta 2015-yil oktabr oyida Janubiy harbiy okrugning Innovatsiyalar kunida taqdim etilgan[16] .

KamAZ-53949

Tayfun 4x4 asosida BMM " Linza " modifikatsiyalari (tez yordam bronetransportyor/tez yordam va tibbiy markaz) yaratildi[17][18][19] .

Tayfun K-4386 ("Tayfun-VDV")

[tahrir | manbasini tahrirlash]
ZASN-D Armiya-2021 koʻrgazmasida.

Harbiy havo desanti qoʻshinlari uchun 4 gʻildirakli zirhli mashina.

Ural-63095 "Tayfun-U"

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ural-63099 zirhli kapsulasi ichida

Qopqoqli koʻp funksiyali modulli avtomobil (uchta zirhli kabina va almashtiriladigan zirhli kuzov)[20] .

Ural-63099 "Tayfun-U"

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shaxsiy tarkibni tashish uchun kapotli birhajmli transport vositasi. 12 kishigacha odam tashishi mumkin, desant tushirish eshik orqali amalga oshiriladi[21].

Operatorlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Rossiya bayrogʻi Rossiya  — 2017-yil may holatiga koʻra 180 taga yaqin „Tayfun-U“ va 260 ta „Tayfun-К“[22]
  • Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston — „Tayfun-К“ „Oʻzbekistonda boʻlib oʻtgan Tank biatloni ochilish marosimida “[23] „Узбекистан 24“ kanalida teleefirida namoyish etilgan[24] 

Sm. shuningdek

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Wikimedia Commonsda КАМАЗ-53949 „Тайфун 4х4“ mavzusiga oid fayllar bor.
  • „Vistrel“
  • „Bumerang“
  • Ural-4320 zirhli armiya modifikatsiyalari

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Как устроен новейший военный Камаз (Wayback Machine saytida 2022-02-13 sanasida arxivlangan) // „Эксперт“, 21 января 2014 г.
  2. ↑ Минобороны РФ получило для войсковой эксплуатации 30 бронемашин „Тайфун“ // ТАСС, 24 декабря 2014 г.
  3. ↑ Спецназовцы Южного военного округа получили очередную партию „Тайфунов“ // Министерство обороны Российской Федерации, 2 апреля 2015 г.
  4. ↑ Российский ОПК разрабатывает технику нового поколения // „РИА Новости“, 1 октября 2011 г.
  5. ↑ Колёса для армии: „Тайфун“ выдерживает танковый обстрел // ТРК ВС РФ „ЗВЕЗДА“, 29 декабря 2014 г.
  6. ↑ Новый бронеавтомобиль КАМАЗ-63968 „Тайфун“ (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan) // Портал „Спецтехника в России“
  7. ↑ Камазовского „монстра“ не возьмёт даже крупнокалиберный пулемёт (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan) // „Бизнес-Online“: деловая электронная газета Татарстана, 20 июля 2011 г.
  8. ↑ Шойгу проверил „КамАЗ“ на прочность // „Комсомольская правда“, 8 июня 2013 г.
  9. ↑ КамАЗ впервые показал ходовой вариант „Тайфуна“ // „Взгляд“: деловая газета, 7 августа 2013 г.
  10. ↑ „◇part“. 2014-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-fevral.
  11. ↑ Защищённый автомобиль КамАЗ-63969 „Тайфун“ (KamAZ-63969 „Typhoon“ armored vehicle)
  12. ↑ КАМАЗ-63969 Тайфун-К, Army Guide.
  13. ↑ БРОНЕТРАНСПОРТЕР КАМАЗ-63969 „ТАЙФУН-К“ (Wayback Machine saytida 2015-11-18 sanasida arxivlangan), bastion-karpenko.
  14. ↑ КАМАЗ-63969: тяжеловес на распутье
  15. ↑ Камаз 53949 Тайфунёнок фото (Wayback Machine saytida 2021-05-15 sanasida arxivlangan), toparmy.ru.
  16. ↑ На „Дне инноваций ЮВО“ впервые был представлен бронеавтомобиль „Тайфуненок“
  17. ↑ Новейшие российские бронемашины „Стрела“ и „Линза“ // 18.06.2021 г. „ТАСС“.
  18. ↑ Сменили на „Линзы“: медицинские броневики массово поступят в войска // 31.05.2021 г. „Известия“.
  19. ↑ Минобороны РФ заказало разработку медицинской бронемашины для ВДВ и ВМФ // 12.11.2020 г. „Интерфакс“.
  20. ↑ Бронеавтомобиль Тайфун Урал 63099 фото (Wayback Machine saytida 2021-05-12 sanasida arxivlangan), toparmy.ru.
  21. ↑ „„Группа ГАЗ“ представляет…“. 2011-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-fevral.
  22. ↑ „miqdori“.
  23. ↑ „teleefir“.
  24. ↑ „■Haridlar“.

Adabiyot

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Сергеев В. Тайфун идёт с Урала, или MRAP по-русски (рус.) // Техника и вооружение вчера, сегодня, завтра: журнал. — 2014. — Май (№ 05). — С. 2—9.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Tayfun_(broneavtomobillar_oilasi)&oldid=5302639" dan olindi